atasözleri ve deyimler-1

Orson Welles’in Joseph Cotten’ı olmak s. 1) Hayatta hep başrol oyuncusuna eşlik eden yardımcı oyuncu rolünde olmak. 2) Birinin kirli işlerini yapmak.

Örnek: “Bir kez daha, Yurttaş Welles’in Joe Cotten’ını oynuyordum, onun kirli işlerini yürütüyordum”.

Salman Rushdie, The Ground Beneath Her Feet. Londra: Jonathan Cape, 1999, 526.

Türkçede anlam bozumuna uğrayarak “Tarık Akan’ın Halit Akçatepe’si” (Cem Yılmaz) biçimini almıştır: 1) Yakışıklı bir arkadaşının yanında gezen komik çocuk. 2) Kadınlarla ilişkisinde güven ve rahatlık hissi uyandırmasına karşın bir türlü sevgili rolü üstlenemeyen kimse.

 

Ek açıklama:

Joseph Cotten (15.05.1905 – 06.02.1994) Orson Welles’in Yurttaş Kane, Üçüncü Adam, Muhteşem Ambersonlar ve Korkuya Yolculuk filmlerindeki rolleriyle tanınan Amerikalı oyuncu. Başrolünde yer aldığı filmler arasında Hitchcock’un Shadow of Doubt filmi ile Portrait of Jennie de yer alır.

Oyunculuk okulundan mezun olduktan sonra bir süre reklam ajansında çalışır. Broadway’de ilk kez 1930’da sahneye çıkar. Kısa bir süre sonra Orson Welles ile tanışır ve 1937’de Welles’in Mercury Tiyatro Topluluğu’na katılır.

Dünyalar Savaşı adlı radyo oyunun yarattığı sansasyonun ardından Orson Welles, RKO yapım şirketiyle bir sözleşme imzalar. Bu şirketle çevireceği ilk filmi Yurttaş Kane’de Mercury Tiyatro Topluluğu’nun oyuncularına yer verir. Cotten filmde Kane’in en iyi arkadaşı ve gazetesinin yazarlarından biridir.

Bir sonraki yıl Welles’in Muhteşem Ambersonlar’ında (1942), 1943’de de Korkuya Yolculuk’da rol alır. RKO’nın Welles’in sözleşmesini iptali üzerine ikili altı yıl boyunca ayrı ayrı filmlerde rol alırlar. Üçüncü Adam’da (Carol Reed, 1949) Cotten kayıp arkadaşı Harry Lime’ı (Welles) arayan bir yazar rolündedir. Orson Welles son dönem filmlerinde F for Fake’de (1974) eski arkadaşı Cotten’ı bir kez daha hatırlar ve belgeselde onun da görüşlerine yer verir.

Cotten Hollywood’un en kadri bilinmemiş oyuncularından biri olarak anılır. Bugün klasik sayılan bir çok film de rol almasına karşın, Oskara aday bile gösterilmemiştir. Aldığı yegane önemli ödül, Portrait of Jennie ile Venedik Film Festivali’nde kazandığı en iyi oyuncu ödülüdür.